Często umawiając się na wizytę u psychologa słyszymy, że nic nie wyjdzie poza ściany gabinetu. Jednak co się kryje za tym stwierdzeniem? Czy psychologa obowiązuje tajemnica zawodowa?
Na pewno każdy z nas słyszał hasło „tajemnica zawodowa”. Najczęściej myślimy o lekarzu, który nie może zdradzać problemów z jakimi zgłaszamy się do niego. Tajemnica zawodowa dotyczy także innych zawodów takich jak psycholog. Głównym celem osoby pracującej w tej profesji jest dobro drugiego człowieka, pragnie on nieść pomoc w znalezieniu wyjścia z różnych trudnych sytuacji życiowych oraz we własnym rozwoju. Podstawą udzielania wsparcia psychologicznego jest zaufanie pacjenta wobec psychologa. Jeśli nie potrafimy obdarzyć zaufaniem specjalisty do którego zgłaszamy się po pomoc, nie jesteśmy w stanie podzielić się z nim wszystkimi naszymi emocjami oraz myślami, a jest to kluczowy element całego procesu pomocy. Relacja pomiędzy pacjentem, a psychologiem należy do specyficznych oraz niesymetrycznych. Możemy przez to rozumieć, że osoba do której zgłaszamy się po pomoc ma przewagę pod względem specjalistycznej wiedzy oraz znajomości technik poznawania, a także oddziaływania na drugiego człowieka. Jednak nie powinno nas to zniechęcać do korzystania z tego rodzaju pomocy. Profesjonalista będzie miał świadomość z własnej przewagi, a swoją wiedzę wykorzysta jedynie w celu udzielenia pomocy lub odpowiedniego wsparcia psychologicznego. Będzie również pamiętać o obowiązującej go tajemnicy zawodowej, dlatego nie powinniśmy obawiać się, że nasze intymne myśli czy przeżycia wyjdą poza ściany gabinetu.
Dyskrecję, która obowiązuje psychologa możemy podzielić na dwa rodzaje. Pierwszym z nich będzie dyskrecja formalna. Jest ona określona przez przepisy prawne obowiązujące w danym państwie np. ustawa o zawodzie psychologa, o ochronie danych osobowych czy o ochronie zdrowia psychicznego. Drugim rodzajem dyskrecji jest tak zwana dyskrecja osobista. Nie jest ona w żaden sposób określona, zależy ona od osoby pomagającej. Dyskrecja ta związana jest z etyką oraz moralnością psychologa, dlatego warto wybierać specjalistów wykształconych z tytułem magistra psychologii. Wtedy mamy większą pewność, że udajemy się po pomoc do specjalisty, który jest profesjonalny w swoim działaniu. Decydując się na pomoc psychologa możemy czuć się bezpieczniej, ponieważ jest on zobowiązany etycznie oraz prawnie do zachowania tajemnicy zawodowej. Jednak powinniśmy wiedzieć, że są sytuacje w których dyskrecja ta nie obowiązuje. Złamanie tajemnicy są możliwe tylko wtedy, gdy zasady prawne oraz moralne nie pozwalają na jej dotrzymanie. Do sytuacji takich zaliczamy:
-
Realne zagrożenie życia z otoczenia pacjenta np. groźba skrzywdzenia kogoś
-
Zagrożenie życia pacjenta, gdy ujawnione zostały tendencje samobójcze, jest duże prawdopodobieństwo podjęcia próby samobójczej
-
Ujawnienie czynów, które zaliczają się do przestępstwa np. przemoc domowa
-
W sytuacjach szczególnych, takich jak pomoc małoletnim, ponieważ dziecko lub nastolatek podlega opiece swoich rodziców czy opiekunów prawnych, nie zawsze jest możliwe dotrzymanie tajemnicy. Można jednak poinformować go jakie informacje przekażemy oraz komu.
W sytuacji, gdy psycholog jest zmuszony do złamania tajemnicy obowiązuje wtedy zasada minimalizacji w przekazaniu informacji osobom trzecim lub instytucjom. Możemy przez to rozumieć, że psycholog ujawnia tylko niezbędne, potrzebne w danej sytuacji informacje np. diagnozę. Udając się na wizytę do psychologa powinniśmy zostać poinformowani o tajemnicy zawodowej oraz o zasadach na jakich to działa. W momencie, gdy mamy do przekazania informację wątpliwą moralnie lub prawnie powinniśmy liczyć się z zasadami, które zobowiązują psychologa. W pracy psychologa istnieją również sytuacje, problemy w których mogą być ujawnione szczegóły naszej terapii. Zaliczamy do nich:
-
Ujawnianie wyników testów ,które zostały wykonane w celu np. sprawdzenia predyspozycji zawodowych przez pracodawcę
-
Konieczność superwizji. W momencie, gdy psycholog lub psychoterapeuta potrzebuje zasięgnąć porady od swojego superwizora lub osoby bardziej doświadczonej może opowiedzieć o naszym problemie, lecz bez ujawniania naszych danych osobowych
-
Gdy psycholog występuje w roli psychologa biegłego
-
Podczas prowadzenia badań naukowych
Powinniśmy mieć mimo wszystko na uwadze, że nawet w powyższych sytuacjach, podczas powoływania się na wyniki konkretnych badań usuwane są wszelkie informacje, które umożliwiłyby identyfikacje.
Tajemnica zawodowa powstała po to, aby chronić prawa do prywatności osób korzystających z pomocy psychologicznej, daje również gwarancje poszanowania życia prywatnego pacjentów. Właśnie z tego względu udając się na wizytę nie powinniśmy mieć obaw, że wbrew naszej woli zostaną ujawnione szczegóły sesji osobom trzecim.
 |
Autor artykułu: Artykuł przygotowało Empatio – Poradnia Psychologiczno-Psychiatryczna Magdaleny Senderowskiej z Wrocławia – empatio.pl |
